Chanoyu- Ceremonia parzenia herbaty

Ta tradycyjna ceremonia zwana inaczej chado lub sado polega w dużym skrócie na bardzo uroczystym podawaniu i popijaniu zielonej herbaty. Dosłownie tłumacząc znaczy "wrzątek na herbatę" a to dużo mówi to całym przebiegu ceremonii. W dzisiejszych czasach wyróżnia się dwa główne rodzaje: skrócone i pełne spotkania herbaciane.

Wszystko zaczęło się dość dawno temu- w XIV wieku kiedy to zielona herbata przebyła drogę z Chin do Japonii. Fakt ten postanowił wykorzystać pewien mnich (Murata Mokichi), który zaczął pijać herbatę, by nie zasypiać podczas medytacji (co często mu się zdarzało). Napój powstrzymujący senność zrobił furorę nie tylko w jego zakonie ale i w całej Japonii. W końcu wiadomość ta trafiła na dwór szoguna Ashikagary Yoshimitsu, który rozpowszechnił i zaczął upiększać pierwotny ceremoniał.

Przed opisaniem przebiegu ceremonii trzeba wspomnieć o zasadach traktujących o niebanalnym przygotowaniu do niej. Dla przeciętnych ludzi zachodu są one dość śmieszne (jak z resztą cała kultura wschodu). Zacznę więc po kolei. Jedynym miejscem w którym może odbywać się Chanoyu jest specjalny pokój wyłożony matami (dokładnie 4,5maty). Przeważnie znajduję się on w ogrodzie, który oczywiście jest odpowiednio przygotowany. Jeśli już jest ogród to także i źródło gdzie każdy przed ceremonią musi się umyć i wypłukać usta. Tak, tak... Trochę to dziwne ale w końcu musi być uroczyście :). Wejście do takiego pawilonu też nie jest proste. Otwór (nijiriguchi) ma wysokość jedynie 60cm. więc by wejść trzeba kucnąć. Nie chodzi tu o to żeby było trudniej i śmieszniej tylko o to, aby wszyscy uczestnicy ceremonii byli równi sobie.

Czas na opisanie wnętrza także wyjątkowo ciekawego. Oprócz wspomnianych wcześniej mat zaraz przy wejściu znajduję się zwój z mądrością zen. Warto go przeczytać gdyż podczas Chanoyu może być tematem rozmowy. Miejsce, w którym się znajduję można porównać do niewielkiej wnęki. Może być ona także przyozdobiona kwiatami. Wystrój zależy jednak od pory roku. Zaraz potem można w końcu usiąść na tatami (tradycyjna mata japońska) wokół paleniska z kociołkiem na wodę (chagama). Goście lub specjalnie zaproszona osoba dziękują za przygotowanie całej ceremonii i... zaczynają sobie rozmawiać. Rozmowa dotyczyć powinna jedynie Chanoyu- inne tematy nie są mile widziane i jedynie ośmieszają rozmówce. Przed każdym gościem jest przygotowana czarka, z której będzie pił ( chawan). Kolejny przedmiot używany podczas ceremonii to mizusashi (pojemnik na wodę). Nie może się też odbyć bez chaire (pojemniczek na sproszkowaną herbatę). Do kompletu brakuje jeszcze chashaku - jest do długi wąski czerpak, z którego przekłada się herbatę z chaire do chawan. Używa się tego wszystkiego podczas ceremonii, która wygląda mniej więcej tak:

Do pokoju wnosi się odpowiednio: chawan (wraz z bambusową łyżeczką), chaire, bambusowy pędzelek oraz specjalne naczynie na brudną wodę. Gospodarz gotuje wodę, przeciera wszystkie miseczki i łyżeczkę wykonaną z bambusa. Wsypuje herbatę (3 łyżeczki na osobę). Potem zalewa herbatę wodą i uciera ją pędzelkiem. Kiedy herbata jest dobrze roztarta, gospodarz podaje ją gościom. Tę gęstą herbatę (koicha) wszyscy muszą wypić z jednego naczynia. Zaraz potem każdemu do osobnej czarki podawana jest usucha.

Ceremonię herbacianą można też przeprowadzać w inny sposób:

Po umyciu naczyń gospodarz zabiera pojedynczo chawan i podaje gościom cukrowe cukierki. Podczas tego wsypuje do czarki herbatę i zalewa gorącą wodą. Na tym jednak się jednak nie kończy. Zaraz potem gospodarz bierze pędzelek i miesza herbatę tuż przy dnie aż do pojawienia się piany i malutkich oczek, które jednak nie mogą za bardzo urosnąć. Gorący napój odstawia się i można go bez obaw pić. Trzeba przy tym cały czas patrzeć na poczynania biednego gospodarza gdyż parzy on herbatę dopóki gość nie podziękuje. Degustacja może a nawet powinna odbywać się głośno ponieważ nie świadczy to o jakiś złych manierach a jedynie o tym, że napój bardzo dobrze smakuje. Przez cały czas trwania ceremonii nie można zapomnieć o bardzo drobiazgowej etykiecie- stawianiu kroków, tonie mówienia, długości i głębokości ukłonów... Oczywiście na koniec trzeba posprzątać. Odbywa się to tak samo z tą jednak różnicą, że od końca.

Wróbel.